Apostull Tadeu. Dëshmore Vasa me fëmijët e saj: Theogni, Agapiu, Pisti.

Vinte nga qyteti i Edesës në Siri, nga një familje hebre, nga e cila kishte marrë një njohje të shkëlqyer të Shkrimeve. Shkoi në Jerusalem për një pelegrinazh dhe, kur dëgjoi shën Joan Pagëzorin të fliste për pendimin, plot entuziazëm u pagëzua prej tij. Pak kohë më vonë takoi edhe vetë Zotin Krisht. Mrekullitë e shumta që Jisui kryente dhe jeta e tij e panjollë e bindi Tadeun se ai ishte Zoti dhe kështu u bashkua me grupin e dishepujve të Krishtit dhe e ndoqi atë.

Sipas premtimit që Zoti i kishte bërë mbretit Abgar, i cili e kishte ftuar të vinte e ta shëronte, pas Ngjitjes së Zotit në qiell, ai e dërgoi Tadeun në Edesë për ta pagëzuar dhe për ta shëruar tërësisht nga lebra. Apostulli i zjarrtë e pagëzoi atë dhe shumë banorë të mbretërisë e cila ishte e para që shpalli se ishte e krishterë.

Atje apostulli ndërtoi shumë kisha dhe më pas filloi të predikonte Ungjillin e Krishtit në qytete të tjera të Sirisë, sipas disa të tjerëve në Mesopotami. Kur arriti në Berite (Bejrut), në Feniki, pagëzoi një numër të madh paganësh, atje dha dhe frymën e tij. Lipsani i apostull Tadeut u transferua në Konstandinopojë bashkë me lipsanin e shën Andreas, nga shën Artemi në vitin 337.

Kur perandori Maksimian publikoi një dekret, ku urdhëronte nënshtetasit t’u ofronin sakrifica perëndive pagane. Ai dërgoi lajmëtarë në mbarë perandorinë. Kur ky lajm mbërriti edhe në Edesë, Pamfili, prokonsulli i Heladhës dhe Vincentinusi, prokonsulli dhe vikari i Maqedonisë e i Thesalisë urdhëruan zbatimin e menjëhershëm të tij. Shumë të krishterë të frikësuar iu bindën, por ata që ishin të themeluar fort në besim, bënë rezistencë heroike.

Mes tyre ishte edhe shën Vasa me bijtë e saj. Ajo ishte e krishterë e rangut senatorial. Ishte martuar me një farë Valeriani, prift idhujtar dhe një prej fisnikëve më të njohur të qytetit, i cili i ofroi i pari sakrificat. Atëherë Vasa mori tre bijtë e saj: Theognin, Agapin dhe Piston, e u tha se nëse i ati i ishte dorëzuar pushtetit të demonëve, nuk duhet ta imitonin edhe ata në këtë akt të dënueshëm, edhe pse ai mund të përdorte autoritetin e tij atëror. “Sillni në mendje dhimbjet e mia kur ju linda në këtë botë dhe vraponi drejt Krishtit, sepse duke braktisur gjërat e përkohshme, do të fitoni të mirat e përjetshme”.

Fjalët e saj patën një ndikim aq të madh, saqë kur Valeriani urdhëroi fëmijët të ofronin blatime, ata iu përgjigjën me një zë të vetëm se e refuzonin këtë urdhër. Valeriani, mizor dhe i egër, i dorëzoi në gjykatë, ku ndodheshin Pamfili dhe Vincentini. Fëmijët iu përgjigjën magjistratëve, se i pranonin urdhëresat e perandorisë sa u takonte pronave dhe ligjeve të jetës publike, por për çështjet e besimit ata ndiqnin shembullin e besimit të mirë të nënës së tyre, duke zbatuar porositë e Krishtit.

Magjistratët e tërbuar torturuan së pari më të madhin, Theognin, në praninë e nënës dhe të vëllezërve. Në mes të torturave, shenjtori tallej me pafuqinë e paganëve dhe shpalli se falë tyre do të arrinte një fitore akoma më të shkëlqyer. E ëma e nxiste që të mos kishte frikë asgjë, sepse kishte tërë armatimin e Krishtit. Atleti i Krishit mori fuqi nga këto fjalë dhe nuk u lëkund derisa fitoi kurorën e martirizmit.

Pastaj sollën vëllain e dytë. Kur gjykatësi i kërkoi emrin, ai i tha: “Nëna ime, kjo shërbëtore e vërtetë e Krishtit, më ka quajtur Agap dhe do të përpiqem të tregohem i denjë për këtë emër, duke i qëndruar besnik dashurisë së Krishtit (agapi-dashuri). “Unë dua të eci në gjurmët e tim vëllai. Meqë pashë me sytë e mi durimin e tij në tortura, e quaj si asgjë këtë jetë dhe dëshiroj që shpirti im të ketë jetën e përjetshme pranë Perëndisë”. Ai po fliste ende, kur tirani i shkuli lëkurën deri në gjoks. Në këtë çast martiri thirri: “Asgjë nuk është më e ëmbël se sa të vuash për hir të dashurisë për Krishtin”. E kështu dha shpirt.

I erdhi radha vëllait të tretë, Pistit. Edhe ai pohoi me kurajë besimin e tij në Krishtin, duke u siguruar që të tregohej i denjë për emrin e tij (pisti – besim). E tërhoqën nga koka dhe këmbët për t’i këputur kyçet, pastaj i prenë kokën. Para se ta ekzekutonin iu lut edhe një herë të fundit mbi këtë tokë Perëndisë, duke e falënderuar. Një zë gjëmoi prej qiellit, që tha se tre martirët ishin të mirëpritur në qiell.

Nëna e tyre, Vasa, u çua në burg nga rojet. Atje shkuan disa paganë, për t’i dhënë ushqim dhe për t’u përpjekur ta bindnin t’u nënshtrohej urdhrave të perandorit. Por ajo nuk u përgjigj fare dhe refuzoi të hante ushqimet e tyre. Meqë Vincentini duhej të kthehej në qytetin e selisë së tij, e mori Vasën me vete. Kur mbërritën në qytet, u përpoq përsëri ta detyronte t’u sakrifikonte idhujve. “ O njeri i pafe dhe i urryer, ti mendon se mund të më kthesh mendjen nga besimi i fëmijëve të mi, të cilët kanë fituar tashmë trofetë e fitores?

Atëherë e futën në një rrëke uji, në fund të të cilës ndodheshin shumë objekte të mprehta, por një engjëll e ndihmoi dhe ajo doli e pacenuar. Njësoj shpëtoi edhe kur e hodhën në një kazan me zift të përvëluar dhe kur e goditën me gurë për ta vrarë. Në fund, ajo i kërkoi Vincentinit ta lejonte të qëndronte për pak në tempull, që t’i tregonte kotësinë e idhujve. Sapo hyri në tempullin e Zeusit, me lutje e rrëzoi përtokë statujën e tij, që u thye në mijëra copa. Prokonsulli u inatos shumë dhe pas shumë torturash, urdhëroi t’i presin kokën, duke i siguruar kështu kurorën e martirizimit.