+ ANASTASIOS (YANNOULATOS)
Archbishop of Tirana, Durres, and All Albania (1992-)
Professor Emeritus of the National and Kapodistrian University of Athens
Honorary Member of the Academy of Athens
Former President of the W.C.C.
Honorary President of the World Conference of Religions for Peace
Honorary Senator of the European Academy of Sciences and Arts – Salzburg
Η εξουσία του Αναστάντος Χριστού
Μέσα στην κόπωση, τη σύγχυση και την ανησυχία για όσα οδυνηρά συμβαίνουν στον πλανήτη μας, μέσα στην αδυναμία που νιώθουμε συχνά να μας εξουθενώνει από πολλές προσωπικές δυσκολίες, το Πάσχα έρχεται να φωτίσει άπλετα και να προσφέρει κάτι μοναδικό: τη δύναμη της Αναστάσεως, τον θρίαμβο της εξουσίας του Θεού της αγάπης.
Ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ο συκοφαντημένος από το θρησκευτικό κατεστημένο, ο αναίτια καταδικασμένος από τις κρατικές αρχές, ο διασυρμένος από τα επιπόλαια πλήθη, όχι μόνον εγείρεται νικητής αλλά και λαμβάνει από τον Θεό Πατέρα απόλυτη εξουσία: ο Αναστάς Κύριος βεβαιώνει τους μαθητές Του ότι «ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς» (Ματθ. 28:18) και τούς αναθέτει να κηρύξουν σε όλους τους λαούς αυτό το άγγελμα με πανανθρώπινη σημασία.
Η ασύλληπτη δύναμη του Θεού ευφρόσυνα αποκαλύφθηκε με την Ανάσταση. Ο Χριστός εκουσίως αποδέχτηκε την ταπείνωση του Πάθους και συνέτριψε τη δυναστεία της δαιμονικής εξουσίας, που στηρίζεται στην αλαζονεία και την ιδιοτέλεια: προσήλωσε τις αμαρτίες μας στον σταυρό «καί τόν θάνατον νεκρώσας ζωήν ἡμῖν ἐδωρήσατο» – «ζωήν αιώνιον». Ο Θεός Πατήρ έθεσε τον σταυρωθέντα και αναστάντα Υιό Του «ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς καί ἐξουσίας καί δυνάμεως καί κυριότητος καί παντός ὀνόματος ὀνομαζομένου οὐ μόνον ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλά καί ἐν τῷ μέλλοντι καί πάντα ὑπέταξεν ὑπό τούς πόδας αὐτοῦ») (Ἐφεσ. 1:21-22). Αυτή τη λυτρωτική αλλαγή εορτάζουμε το Πάσχα.
Ο παντοκράτωρ Θεός έδωσε τον Ιησούν Χριστόν «κεφαλήν ὑπέρ πάντα τῇ ἐκκλησίᾳ» (Εφεσ. 1:22). Και η Εκκλησία, ως ευχαριστιακή κοινότητα της Αναστάσεως, κηρύσσει το μυστήριο του εν Τριάδι Θεού, τη σωτηρία του ανθρώπου εν Χριστώ δια του Αγίου Πνεύματος, διαγγέλλει την τελική υπέρβαση του θανάτου και τη μετοχή μας στη ζωή του Αναστάντος. Ως το μυστικό «σῶμα αὐτοῦ, τό πλήρωμα τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Εφεσ. 1:23), η Εκκλησία ακτινοβολεί τη δόξα του ζώντος Κυρίου σ’ όλη την κτίση. Ζει διαχρονικά με έντονη την εσχατολογική ελπίδα ότι κάθε άλλη δύναμη θα υποταχθεί στο τέλος του χρόνου στη δική Του μοναδική εξουσία της αγάπης.
Η εξουσία, όμως, του Χριστού πάνω στην ανθρωπότητα είναι εντελώς διαφορετική από τις κοσμικές εξουσίες. Στην κρίσιμη στιγμή του Πάθους εμπρός στον Πιλάτο, ο Ιησούς είχε τονίσει ότι «ἡ βασιλεία ἡ ἐμή οὔκ έστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου» (Ιω. 18:36). Συγχρόνως υπενθύμισε ότι μπορεί να επιβάλει την εξουσία Του ανά πάσα στιγμή (Ματθ. 26:53). Επικύρωσε μια καθαρή διάκριση ανάμεσα στο πνευματικό και το εγκόσμιο. Μια τάξη που θα διαρκέσει έως την ένδοξη επάνοδό Του.
Σε αντίθεση με τις διάφορες θεοκρατικές παραδόσεις, που συνδέουν τη θρησκευτική με την κρατική εξουσία, η Εκκλησία οφείλει να μένει συνεπής στον πνευματικό ρόλο της. Η ανάμειξη του ονόματος του Χριστού δεν έχει θέση σε σχέδια πολιτικής σκοπιμότητας και καταδυναστεύσεως ατόμων και λαών. Ο Χριστός πρόβαλε μια διαφορετική αντίληψη περί εξουσίας μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία. Ως βάση και ιδεώδες έθεσε τη διακονία προς τον συνάνθρωπο. Ενώ οι άρχοντες του κόσμου τούτου συνήθως κυριαρχούν, αδιαφορώντας για την αξιοπρέπεια του απλού ανθρώπου και καταπιέζοντας τους αδυνάτους, ο Χριστός έζησε ως «ὁ διακονῶν» (Λουκ. 22:25-27). Αυτό το υπόδειγμα παρέδωσε και στους δικούς Του, στην Εκκλησία Του. Στέλνοντας τους μαθητές Του στον κόσμο, τούς μετεβίβασε το κύρος Του και τους εμπιστεύθηκε την πνευματική εξουσία Του. Επέμενε ότι η άσκησή της στην πραγματικότητα θα είναι η διακονία, η ανιδιοτελής προσφορά.
Η εξουσία του αναστάντος Χριστού συνδέεται με το εκούσιο Πάθος. Ο Κύριος παραμένει ο συμπάσχων στον πόνο του κάθε ανθρώπου. Η Ανάσταση δεν είναι κάτι που έρχεται ανεξάρτητα, που ακολουθεί τον Σταυρό, αλλά υπάρχει μέσα στον Σταυρό, στο πάθος. Και η συμμόρφωσή μας με τον σταυρωθέντα και αναστάντα Χριστό, οδηγεί στην εμπειρία της Αναστάσεως. Εμείς πιστεύουμε στον Θεό του ελέους, που σκύβει στοργικά πάνω στον τραυματισμένο από την αμαρτία άνθρωπο. Η εξουσία Του δεν καταδυναστεύει, αλλά υπηρετεί. Δεν εκδικείται, αλλά συγχωρεί. Δεν καταπατεί, αλλά λυτρώνει. Δεν επιβάλλεται με προπαγανδιστικό θόρυβο, αλλά δρα στη διακριτική σιωπή. Κυρίως ενεργεί ως εξουσία λυτρωτική, ως δωρεά συγγνώμης και αγάπης. Ο αναστάς Χριστός σέβεται την ελευθερία και την ιερότητα του κάθε ανθρώπινου προσώπου, ακόμα και αυτού που Τον αμφισβητεί. Δεν προκαλεί φόβο, αλλά ελευθερώνει την ανθρώπινη ύπαρξη από τον φόβο και προ πάντων από τον φόβο του θανάτου. Όσοι Τον ακολουθούν, αυτού του είδους την εξουσία θεωρούν ως τη μόνη σημαντική και αυτήν οφείλουν να ασκούν.
Στην εποχή μας δίδεται συχνά η εντύπωση ότι η ανθρωπότητα υπόκειται σε διάφορες ανεξέλεγκτες εξουσίες: πολιτικές, στρατιωτικές, οικονομικές, νομικές, ιδεολογικές, οι οποίες ενεργώντας με τρόπο αυθαίρετο δημιουργούν ποικιλόμορφη σύγχυση με τραγικές συνέπειες. Στη διάχυτη απογοήτευση για την άσκηση της εξουσίας από τους ισχυρούς, η ανάσταση του Χριστού φέρνει μια πνοή ελπίδας. Υπενθυμίζει ότι, πέρα από όσα τραγικά και ανήκουστα συμβαίνουν σήμερα, η πορεία του κόσμου δεν εξαρτάται τελικώς από τη συσσωρευμένη δύναμη και γνώση και από την αλαζονική χρήση τους από τους δυνατούς της γης. Η ουσιαστική και τελική εξουσία βρίσκεται στα χέρια Εκείνου που σεβάσθηκε απόλυτα την ελευθερία του ανθρώπου, μέχρι το σημείο να σκανδαλιστούν οι θρησκευτικά αυστηροί. Η εξουσία Του συνοψίζει τη μυστική δύναμη της δικαιοσύνης, της ειρήνης, της αγάπης και της ζωής. Εξακολουθεί να δρα λυτρωτικά στην ιστορία της ανθρωπότητας, όσο και αν πολλοί θεωρητικά ή έμπρακτα την αμφισβητούν. Και αυτή η εξουσία είναι που τελικά θα κρίνει τον κόσμο.
Στη βεβαιότητα αυτή στηρίζεται η αισιοδοξία μας. Δεν πρόκειται για μια αόριστη θεωρία· η παντοδυναμία του Κυρίου συχνά αποκαλύπτεται στην καθημερινή μας ζωή. Αυτή η αλήθεια μάς χαρίζει αντοχή και θάρρος και στις πιο οδυνηρές φάσεις της παγκόσμιας ή της προσωπικής μας ιστορίας. Αλλά ακόμη μάς δίνει δύναμη ενέργειας και παρεμβάσεως στα ιστορικά δρώμενα. Η Εκκλησία Του, ως «σῶμα Αυτοῦ», όπως και κάθε κύτταρό της, κάθε μέλος της ευαγγελίζεται την ενέργεια και τη ζωντανή παρουσία του Θεανθρώπου μέσα στην ιστορία. Διαχειρίζεται την πνευματική αυτή εξουσία και οφείλει να ενεργεί με τη δύναμή Του ως παράγοντας δικαιοσύνης, συμφιλιώσεως και ειρηνεύσεως. Οφείλει να αγωνίζεται στο ιστορικό, το τοπικό ή και το παγκόσμιο γίγνεσθαι, με φωτισμένη συνείδηση, με σαφή πνευματικά κριτήρια. Οι δικοί Του δεν δικαιούνται να ακολουθούν πρότυπα καταπιεστικών εξουσιαστικών αντιλήψεων. Πιστεύουν στη δύναμη και στην πνευματική εξουσία της αγάπης και σ’ αυτήν υποτάσσονται· σ’ αυτή στηρίζουν την ελευθερία τους.
Ο Κύριος, στον οποίο έχει δοθή «πᾶσα ἐξουσία ἐν τῷ οὐρανῷ και ἐπί γῆς» δεν είναι κάποιο μακρινό πρόσωπο, χαμένο στην ομίχλη του παρελθόντος. Είναι ζωντανός, παρών μέσα στον νου, στις καρδιές, στις συνειδήσεις μας, μάς παρηγορεί και μάς εμπνέει. Η συναίσθηση της παρουσίας του αναστάντος Κυρίου, του νικητού του θανάτου και εξουσιαστού του σύμπαντος, αποτελεί το ουσιαστικότερο στοιχείο της χριστιανικής εμπειρίας. Η βεβαιότητα ότι είναι συνεχώς μαζί μας «πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν» ειρηνεύει την ύπαρξή μας, ακόμα και στην καταιγίδα της αδικίας και του πολέμου, όταν «οδύνες θανάτου» μάς κυκλώνουν και χείμαρροι ανομίας μάς αναταράσσουν.
Η βεβαιότητα ότι εδόθη σ’ Αυτόν, τον Κύριο της αγάπης «πᾶσα έξουσία ἐν ούρανῷ καί επί γῆς», ας ανασταίνει την πληγωμένη αισιοδοξία μας για το μέλλον του κόσμου.
