Η 24η Ιουνίου του 2017 είναι πανηγυρική μέρα για την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, διότι από την ιστορική ημερομηνία της 24ης Ιουνίου 2017 συμπληρώθηκε ένα τέταρτο του αιώνα, από τότε που οι ορθόδοξοι χριστιανοί καθοδηγούνται με πατρική αφιέρωση, με αποστολικό όραμα και χάρη από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Αυτή η γεμάτη επιτυχίες επέτειος, επιβεβαιώνει περίτρανα ότι η επιλογή της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Ι, ώστε ο πατριαρχικός έξαρχος, να εκλεγεί ομόφωνα ως Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας, έμελλε να ήταν εκκλησιαστικό γεγονός που έτυχε θετικής αποδοχής εκ μέρους όλων των Ορθόδοξων Εκκλησιών της υφηλίου κι αποδείχτηκε η πιο πιθανή σωστή απόφαση που ελήφθη σε συνάρτηση των συνθηκών στις οποίες βρίσκονταν η εκκλησία, ο κλήρος και ο ορθόδοξος λαός στην Αλβανία μετά από το αθεϊστικό καθεστώς, το πιο ολοκληρωτικό όλων των χωρών του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ
Ο Μακαριώτατος, πριν την ανάληψη αυτού του καθήκοντος, είχε υπηρετήσει την Ορθόφοξη Εκκλησία ως διάκος (1960), ιερέας (1964), στη συνέχεια Επίσκοπος Ανδρούσης (1972), Γενικός Διευθυντής της Ιεραποστολικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδας και Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως της Ειρηνούπολης στην Ανατολική Αφρική, στην Κένυα, Τανζανία, Ουγκάντα (1064,1981-1990), διανοίγοντας το δρόμο για την αναζωογόνηση της Ορθοδόξου Ιεραποστολής στον κόσμο, καθηγητής της Ιστορίας των Θρησκευμάτων στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο των Αθηνών, ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής, εκλεγόμενος σε πολλές σημαντικές θέσεις των παγκοσμίων θρησκευτικών οργανώσεων, συγγραφέας δεκάδων επιστημονικών εγχειριδίων και άνω των 240 μελετών και άρθρων θεολογικής είτε θρησκειολογικού περιεχομένου που μεταφράστηκαν σε 12 ξένες γλώσσες, διακεκριμένος ομιλητής σε διεθνή φόρουμ σχετικά με τη σύγχρονη χριστιανική μαρτυρία του διαθρησκευτικού διαλόγου, την διεθνή αλληλεγγύη και ειρήνη, γεμάτα με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η επιλογή δεν προέρχονταν απλώς από τη ανθρώπινη βούληση, αλλά από τη βούληση του Μεγάλου Αρχιερέα, Ιησού Χριστού, που είπε στους αποστόλους μαθητές του: «Δεν μ’ εδιαλέξατε σείς, αλλά εγώ σας εδιάλεξα» (Ιωαννη 15:16) και τους διέταξε: «Πηγαίνετε εις όλον τον κόσμο, και κηρύξατε το ευαγγέλιο εις όλη την κτίσιν» (Mαρκ. 16:15).
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, ως νέος απόστολος, μιμούμενος και πορευόμενος στα ίχνη του μεγάλου απόστολου των εθνών, Παύλου, ο οποίος είπε για τον εαυτό του: «με την δύναμιν σημείων και τεράτων, με την δύναμιν του Πνεύματος του Θεού, ώστε από τα Ιεροσόλυμα και τα πέριξ μέχρι του Ιλλυρικού να έχω συμπληρώσει το κήρυγμα του ευαγγελίου του Χριστού» (Ρωμ. 15:19), ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αφού κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού στην Ευρώπη, στην Αφρική, τελικά η Θεία Πρόνοια τον οδήγησε στην μετά αθεϊστική Αλβανία, στις 17 Ιουλίου 1991, ως Πατριαρχικό Έξαρχο. Ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματά του: «Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου επί ένα χρόνο σε όλη την Αλβανία, διαπίστωσα τη φοβερή ερήμωση και την πλήρη διάλυση της ερειπωμένης Ορθοδόξου Εκκλησίας εξαιτίας του άγριου διωγμού, αλλά συντοχρόνως και τους σπόρους της ορθοδόξου πίστεως που είχαν μείνει κρυμμένοι σε χιλιάδες ψυχές, αναμένοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν ξανά».
Ανεξαρτήτως του ανθρώπινου δισταγμού του για να μην αποτολμήσει να σηκώσει αυτό τον βαρύ σταυρό, όντας Αρχιεπίσκοπος μιας ανύπαρκτης Εκκλησίας, και της αντίληψης πολλών σκεπτικιστών για την αναζωογόνηση της Εκκλησίας στην Αλβανία, εκείνος, μετά από πολλή προσευχή, έκανε πίστη τα λόγια του Θεού: «Εάν θέλη κανείς να με ακολουθήση, ας απαρνηθή τον εαυτόν του και ας σηκώνη το σταυρόν του κάθε ημέραν και ας με ακολουθεί» (Λουκ. 9:23) κι από εκείνη τη στιγμή πορεύεται αδιάκοπα επί 25 χρόνια σ’ αυτή την οδό αφιέρωσης και θυσίας.
Πολλοί μπορεί να ομιλούν για την πίστη στο Θεό, αλλά για τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο αρμόζουν τα λόγια που λέει ο απόστολος Ιάκωβος: «Αλλά μπορεί κάποιος να πη, «Ο ένας έχει πίστιν και ο άλλος έχει έργα», απόδειξέ μου ότι έχεις πίστιν χωρίς έργα και εγώ θα σου αποδείξω από τα έργα μου την πίστιν μου» (Ιακ. 2:18).
Αυτό το πολυδιάστατο έργο 25 ετών αξίζει να μνημονεύσουμε μέσα από σύντομη αναδρομή σ’ αυτή την επέτειο.
1. Αναφορικά την εκκλησιαστική διάσταση, με την αρχιερατική μέριμνα του, από τους 12 ιερείς και 3 διάκους, ηλικιωμένους και ασθενείς, που είχαν μένει επιζώντες από την κομμουνιστική αθεϊστική δικτατορία, σήμερα η Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας αριθμεί άνω των 150 ιερέων αλβανικής ιθαγένειας όλων των βαθμών, ανώτατης παιδείας, απόφοιτοι της Θεολογικής Ακαδημίας «Η Ανάσταση του Χριστού» στον Άγιο Βλάση του Δυρραχίου, Σήμερα η Ιερά Σύνοδος απαρτίζεται από 8 μέλη, τρεις μητροπολίτες: Κορυτσάς, Ελμπασάν, Απολλωνίας (Φίερι) κι ένα τιτλούχος Επίσκοπος, της Βύλιδος, οι οποίοι είναι αλβανικής καταγωγής και ιθαγένειας, όπως επίσης και ο Γραμματέας της Συνόδου. Σήμερα λειτουργούν 460 ορθόδοξες ενορίες σε πόλεις και σε χωριά, όπου διεξάγεται λειτουργική δράση και που κηρύσσεται προς το λαό ο λόγος του Ευαγγελίου για την αγάπη προς το Θεό, τον διπλανό και τη χώρα.
2. Αναφορικά με την οικοδομική διάσταση, έχουν επισκευαστεί 160 εκκλησίες κι έχουν κτιστεί 150 νέες εκκλησίες, κτίστηκαν 5 καθεδρικοί ναοί, όπου ξεχωρίζει ο καθεδρικός «Η Ανάσταση του Χριστού» στο κέντρο των Τιράνων, όντας συνάμα κι ένας τουριστικός προορισμός. Έχουν αγοραστεί και επισκευαστεί 70 κτίρια για να χρησιμοποιηθούν ως νηπιαγωγεία, σχολεία, κέντρα νεότητας, μητροπολιτικές έδρες, κέντρα υποδοχής, εργαστήρια, εστιατόρια για τους φτωχούς, τα οποία στο σύνολό τους είναι 250 κτίρια. Λειτουργούν 50 κέντρα νεότητας, σε πόλεις και σε χωριά όπου η νεολαία διαπαιδαγωγείται με υψηλές ηθικές αρχές κι αξίες.
3. Αναφορικά με την κοινωνική διάσταση, μπορεί να αναφέρουμε το Διαγνωστικό Κέντρο με 23 ειδικούς και με σύγχρονες υγειονομικές υπηρεσίες, καθώς και το Διαγνωστικό Οφθαλμιατρικό Κέντρο ORL, όπου κάνουν ιατρικές αναλύσεις κι εξετάσεις αλβανοί πολίτες άνευ θρησκεύματος. Κέντρα πρωτοβάθμιας ιατρικής περίθαλψης λειτουργούν στην Καβάγια, στην Κορυτσά, στο Γεωργουτσάτι (Αργυρόκαστρο) και στη Λιούσνια. Επίσης δεν θα πρέπει να παραλείψουμε την ανθρωπιστική βοήθεια με τη διανομή χιλιάδων τόνων ειδών διατροφής, ρουχισμού και φαρμάκων, όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία, υπό την μέριμνα του Αρχιεπισκόπου, έχει προσφέρει κατά τη διάρκεια των διαφόρων κρίσεων στη χώρα το 1992, 1994,1997. Επίσης τη βοήθεια που προσφέρθηκε στους 33 000 πρόσφυγες από το Κοσσυφοπέδιο με κονδύλια που συγκεντρώσαν οι Εκκλησίες διαφόρων χωρών. Το 2008 έγινε διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πληγέντες από την τραγωδία στο Γκερντέτσι, το 2015 για τις πληγέντες από τις πλημμύρες οικογένειες.
4. Αναφορικά με τη εκπαιδευτική διάσταση, έχουν κτιστεί και λειτουργούν 21 νηπιαγωγεία σε 19 πόλεις, το Ορφανοτροφείο «Ελπίδα» στον Άγιο Βάση Δυρραχίου, το 9-χρονο σχολείο «Πρωταγωνιστές» στα Τίρανα και στο Δυρράχιο, το 9-χρονο αλβανο-ελληνικό σχολείο «Πνοή Αγάπης» στο Αργυρόκαστρο και 5 μεσαία σχολεία (λύκεια): «Τίμιος Σταυρός» στο Αργυρόκαστρο και στο Σούκθι, το κολέγιο «Πλάτων» στην Κορυτσά, το Σχολικό Αλβανο-Αμερικάνικο Συγκρότημα «Πρωταγωνιστές» στα Τίρανα, το Κολέγιο «Πνοή Αγάπης» παρά του ναού «Απόστολος Παύλος» στο Μεσοπόταμο, το Σχολείο Βυζαντινής Μουσικής στα Τίρανα, το Οικοτροφείο της Μέσης Σχολής στο Βουλιαράτι, το Πανεπιστημιακό Κολέγιο «ΛΟΓΟΣ» στα Τίρανα.
5. Αναφορικά με την πολιτιστική διάσταση, στα πλαίσια της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς έγινε αναπαλαίωση 600 εικόνων σπάνιας καλλιτεχνικής αξίας, έγινε αναστήλωση 60 ναών και μονών, πολιτιστικά μνημεία με αξία άνω των 11 εκατομμυρίων ευρώ.
6. Αναφορικά με την οικονομική διάσταση, στην Ορθόδοξη Εκκλησίας έχουν προσληφθεί σε εργασία άνω των 800 ασφαλισμένων εργαζομένων.
7. Τέλος, με κονδύλια που ο Αρχιεπίσκοπος εξασφάλισε οικοδομήθηκε ο υδροηλεκτρικός σταθμός «Ραπούν 3 και 4» στο Λιμπράζντι, μεγάλο υδροενεργειακό έργο, ιδιαίτερη βοήθεια για την οικονομία και για τη συνέχεια του οικοδομικού έργου της Εκκλησίας, αλλά και οικονομικός πλούτος για τη χώρα.
Το έργο στο οποίο αναφερθήκαμε είναι μόνο σαν την κορυφή ενός παγόβουνου, διότι το μεγαλύτερος έργο που δε φαίνεται σχετίζεται με την πνευματική διάσταση που η Ορθόδοξη Εκκλησία επιτελεί επί 25 χρόνια με τους ανθρώπους, αναζωογονώντας στους ανθρώπους τη χαμένη ελπίδα για τη ζωή, αναπλάθοντας τους χαρακτήρες που έβλαψε ο εγωισμός, η ζήλεια, το μίσος, η κενοδοξία, επουλώνοντας τα τραύματα της αμαρτίας, ανυψώνοντας τον άνθρωπο σε ύψη καθ’ ομοιότητα του Θεού, σε τέκνο του Θεού.
Αυτή η στατιστική θεώρηση δεν είναι εκλογική προπαγάνδα, αλλά ρεαλιστικό έργο με γερά θεμέλια, που θα παραμείνει ανά των αιώνων αγαθό για τους πιστούς της χώρας.
Όταν τα αντικρίζεις σήμερα όλα αυτά, νομίζεις ότι πώς έτσι ήταν πάντα. Αλλά δεν ήταν έτσι. Μάλλον, για τον Αρχιεπίσκοπο που φέρει το μεγάλο βάρος αυτής της συνεισφοράς, ήταν ένα κουραστικό ταξίδι, σαν ένα είδους γολγοθά κρατώντας ψηλά καθημερινώς το σταυρό. Γι αυτή τη διαδρομή του σταυρού τον είχε προϊδεάσει η ίδια η Θεία Πρόνοια. Στα απομνημονεύματά του λέει ότι: «σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, όταν κάποιος αναλαμβάνει το επισκοπικό καθήκον, εκείνος ανοίξει συμπτωματικά το Ευαγγέλιο και η σελίδα που διαβάζει θεωρείται ως αγγελία του Θεού». Και στον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο έτυχε η σελίδα που αναφέρεται στη σταύρωση του Χριστού και που διαβάζεται τη Μεγάλη Παρασκευή στην εκκλησία. Γι αυτό και ο επισκοπικός θρόνος στον οποίο εκείνος κάθισε «δεν ήταν ένας επισκοπικός θρόνος συνηθισμένος, αλλά ένα σπασμένο κάθισμα, γεμάτο με καρφίτσες που είχε αφήσει πίσω του ο αθεϊστικός διωγμός» λέει ο ίδιος.
Η ευγενής και η ανθεκτική στάση του έναντι των αδιάκοπων επιθέσεων κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που δέχτηκε ως κανονικός Αρχιεπίσκοπος του ορθόδοξου λαού, μέσα από συκοφαντίες, μηχανορραφίες, προσβολές, δυσφήμιση εχθρών με αναίτιο μίσος, όπως: αθεϊστές, παρανοϊκούς εθνικιστές, αντίπαλους του Χριστιανισμού, κρατούντες κακομεταχειρισμένους που του αρνήθηκαν μέχρι και την υπηκοότητα, η οποία αποδόθηκε σε πολλούς άλλους ξένους με μέτρια συνεισφορά για την Αλβανία και τους Αλβανούς, όπως επίσης κι από ανθρώπους με άγνοια και αφέλεια, σε εντυπωσιάζει!
Όλες όμως αυτές τις κακόβουλες επιθέσεις τις άντεξε και τις αντέχει εφαρμόζοντας τη συμβουλή του Χριστού: «… αγαπάτε τους εχθρούς σας, ευλογείτε εκείνους που σας καταρώνται…, προσεύχεσθε δι’ εκείνους που σας κακομεταχειρόζνται και σας καταδιώκουν» (Ματθ. 5:44). Οι εκφράσεις του είναι πια μνημειώδεις, όπως: «με τις πέτρες που μας πετροβολούν, εμείς κτίζουμε εκκλησίες». Πολλοί «καλοθελητές» έχουν μείνει κατάπληκτοι πώς αυτός ο άνθρωπος μένει ακόμη όρθιος, αλλά η δύναμη του Αρχιεπισκόπου, το νεανικό τους σφρίγος, έγκειται στη δύναμη του Χριστού, όπως λέει ο απόστολος Παύλος: «Όλα έχω την δύναμην να τα κάνω δια του Χριστού, ο οποίος με δυναμώνει». (Φιλιππ. 4:13). «Δια τούτο είμαι ευχαριστημένος με τας αδυναμίας, τα ύβρεις, τας ταλαιπωρίας, τους διωγμούς και τα στερήσεις προς χάριν του Χριστού, δειότι όταν είμαι αδύνατος, τότε είμαι δυνατός» (ΙΙ Κορινθ. 12:10).
Δεν αρκεί μόνο η αντοχή για να ηγηθείς μιας Εκκλησίας, αλλά θα πρέπει να εξασφαλιστούν κονδύλια για όλα τα αναγκαία οικοδομικά έργα ώστε το εκκλησιαστικό ίδρυμα να λειτουργήσει ομαλά. Τα κονδύλια για την πολυδιάστατη αναζωογόνηση της Εκκλησίας εξασφαλίστηκαν από τον Αρχιεπίσκοπο μέσω πολλών φίλων και καλοθελητών της Αλβανίας και των Αλβανών, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στην παράκληση του για οικονομική υποστήριξη και την οικοδόμηση όλων αυτών των έργων εκκλησιαστικής φύσεως, αλλά και κοινοτικής φύσεως. Ο ίδιος λέει χαριτολογώντας: «αναδείχτηκαν σε διεθνής επαίτης».
Αλλά μετά τη σταύρωση έπεται η ανάσταση και ο θρίαμβος. Σ΄ αυτή την 25η επέτειο η Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας δικαιωματικά γιορτάζει θριαμβευτικά, διότι είναι πραγματικά μια αναστημένη Εκκλησία, με ισότιμα δικαιώματα με τις αντίστοιχες Ορθόδοξες αδερφές Εκκλησίες όλης της υφηλίου, έχοντας ισχυρή εποικοδομητική φωνή και συμμετέχοντας στη λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση των δυσκολιών των χριστιανών όλου του κόσμου και των υπόλοιπων ανθρώπων σε μια κοινωνία σε αναστάτωση και με πολλαπλά προβλήματα, παραμένοντας σημαντικός παράγοντας και πηγή έμπνευσης για τη θρησκευτική αρμονία στη χώρα και στον κόσμο, παρηγοριά και κοινωνική μέριμνα για τους ανθρώπους στην ανάγκη και για τους παραγκωνισμένους από την κοινωνία, «πρεσβευτής» της Αλβανίας και των Αλβανών σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας είναι συμμετέχουσα με ηγετικό ρόλο, παράγοντας ειρήνης στην περιοχή.
Αυτή η ανάσταση της Εκκλησίας είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με το όνομα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, που στην αλβανική σημαίνει ανάσταση. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος όμως, μολονότι είναι συνειδητός ότι προσπάθησε περισσότερο από τους άλλους, με ταπεινοφροσύνη λέει: «Αλλά με τη χάριν του Θεού είμαι εκείνο που είμαι, και η χάρις του σ’ εμέ δεν υπήρξε χωρίς αποτέλεσμα… όχι όμως εγώ, αλλά η χάρις του Θεού που είναι μαζί μου» (Ι Κορινθ. 15:10), ενθαρρύνοντας τον ορθόδοξο λαό να πιστέψει και να ομολογήσει ότι «Ο Θεός είναι μαζί μας, κι εμείς μαζί με το Θεό».
Με την ευκαιρία αυτής της πανηγυρικής επετείου για την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, η ευχές της Συνόδου, όλων των ορθόδοξων χριστιανών, των κληρικών, των λαϊκών και των καλοθελητών του έργου του στο Θεό, εύχεται ομόφωνα «Εις πολλά τα έτη Δέσποτα!». Διότι, όσο περισσότερο ζήσει αυτός ο άνθρωπος του Θεού, γεμάτος με αγάπη για το Θεό και τον πλησίον του, τόσο περισσότερο θα σκέφτεται και θα διεκπεραιώνει μεγαλύτερα έργα για τη δόξα του Θεού, εις όφελος της Εκκλησίας, στην υπηρεσία των ανθρώπων και της χώρας μας.
Μυρών Τσάκο
