25 χρόνια από την 24-η Ιουνίου 1992 – ημέρα της κανονικής ανασύστασης
Της Ορθόδοξου Αυτοκέφαλου Εκκλησίας της Αλβανίας
Η εκλογή του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου,
σημαντική μέρα για την ανάσταση της πίστεως μετά το αθεϊστικό σκοτάδι
Στις αρχές του 1990, μολονότι είχε τυπικά αποκτηθεί η ελευθερία πίστεως, η κατάσταση ήταν δραματική για την Κοινότητα των ορθόδοξων πιστών της Αλβανίας. Χωρίς κανέναν επίσκοπο, μάλλον και χωρίς κανέναν υποψήφιο για να ανακτήσει αυτόν το βαθμό, με μόνο 15 κληρικούς σε ηλικία συνταξιοδότησης και ασθενείς, χωρίς ναούς (αυτοί είχαν καταστραφεί ή είχαν μετατραπεί σε χώρους λαϊκής χρήσεως), χωρίς οικονομικούς πόρους, εξαιτίας της μεγάλης λιτότητας, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι το κράτος δεν ανέλαβε καμιά υποχρέωση για τη στήριξη των θρησκευτικών κοινοτήτων, η κατάσταση ήταν θλιβερή. Υπό αυτές τις διαμορφωμένες συνθήκες, η μοναδική αρχή που είχε την ευθύνη και τη δυνατότητα για να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας ήταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, η Μητέρα Εκκλησία, η οποία είχε αποδώσει τον Τόμο του Αυτοκέφαλου το 1937. Αυτό αναγνωρίζεται από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες ως το πρώτο αναφορικά με τη σειρά και υπεύθυνο για τις Εκκλησίες σε ανάγκη. Το Πατριαρχείο έστειλε στην Αλβανία για να δει την κατάσταση και να καταγράψει τις ανάγκες έναν εκ των πιο εξειδικευμένων ανθρώπων, γνωστός σε όλον τον Ορθόδοξο κόσμο και ευρύτερα, τον Μητροπολίτη Ανδρούσσης, τον Καθηγ,. Δόκτορα Αναστάσιο, που εκείνη την εποχή διεύθυνε την Επιτροπή Ιεραποστολής κι Ευαγγελισμού του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών και ήταν συνάμα Τοποτηρητής της Αρχιμητροπόλεως της Κένια, Ουγκάντας και Τανζανίας.
Αμέσως μετά την άφιξη στη χώρα μας, ο Αρχιεπίσκοπος είχε να αντιμετωπίσει το φοβερό πνευματικό και υλικό κενό που είχε αφήσει πίσω του το αθεϊστικό καθεστώς, αλλά δεν σταμάτησε. Ξεκίνησε το έργο για την αλλαγή της δραματικής κατάστασης, ξεκινώντας με την έναρξη του Σεμιναρίου για την κατάρτιση των νέων κληρικών και την ανασυγκρότηση των ενοριών και της πνευματικής και λειτουργικής ζωής, συνεχίζοντας με την επισκευή των υπαρχόντων χώρων λατρείας και με την προσπάθεια για την κατασκευή των νέων ναών. Πρόκειται για εργασία με αυταπάρνηση, που έπεισε τους ορθόδοξους της Αλβανίας να ζητήσουν επίσημα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να είχαν τον Αναστάσιο Πατήρ και Ποιμενάρχη τους. Η αποδοχή εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου αυτής της αποστολής ήταν, όπως κι εκφράστηκε αργότερα «Όχι θρόνος εξουσίας, αλά σταυρός θυσίας». Προσφορά αγάπης και πνεύμα θυσίας, χωρίς τα οποία οι ορθόδοξοι της Αλβανίας, αναμφίβολα, δεν θα είχαν σήμερα μια τόσο οργανωμένη και σε διαρκή ανάπτυξη Εκκλησία, που συχνά αποκαλείται αληθινό θαύμα του Θεού.
Η εκλογή ως Αρχιεπίσκοπος του Καθηγ. Δόκτορα Αναστασίου, έβαζε τα θεμέλια για ταχύτερη ανασύσταση του Αυτοκέφαλου και δημιουργούσε τους όρους για τηξν εδραίωση της Εκκλησίας. Εκείνοι που αντιβάλθηκαν στην εκλογή και την ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, υπό το πρόσχημα ότι έτσι υπερασπίζονταν το Αυτοκέφαλο και την ανεξαρτησία της Εκκλησίας, στην ουσία αναζητούσαν το αντίθετο, τον περιορισμό της σε μια εκκλησιαστική περιοχή που θα εξαρτιόνταν από άλλους, αδύναμους να την μετατρέψουν σε αληθινή Εκκλησία, ανίκανοι να είναι ανεξάρτητοι και να επωμιστούν τον ιστορικό της ρόλο στους κόλπους της αλβανικής κοινωνίας. Η πιο σαφής απόδειξη αυτής της επίτευξης, της εδραίωσης και της κανονικής κι επίσημης αναγνώρισης του Αυτοκέφαλου της Εκκλησίας μας ήταν η 1η Ιουνίου 2014, όταν οι Ιεράρχες της πλειοψηφίας των Ορθόδοξων Εκκλησιών (και επίσημες αντιπροσωπείες από τις υπόλοιπες εκκλησίες), συγκεντρώθηκαν στα Τίρανα, στην τελετή Καθαγιασμού του Καθεδρικού Ναού «Η Ανάσταση του Χριστού» και, ειδικά η συμμετοχή της ως ισότιμη και η συνεισφορά του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου και της Εκκλησίας μας στην Μεγάλη και Αγία Σύνοδο της Ορθοδοξίας στην Κρήτη (2016).
Σ’ αυτή την επέτειο, ιδιαίτερα σημαντική για την Εκκλησία μας, όπου όλοι οι ορθόδοξοι της Αλβανίας μνημονεύουν με ευγνωμοσύνη κι ευχαριστίες τα 25- χρονα της εκλογής του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε ότι αυτή μεγαλειώδη εορτή ενσαρκώνει το αίμα, τον ιδρώτα, τις προσπάθειες των ορθοδόξων της Αλβανίας για να συντηρήσουν καθαρή και άθικτη την πίστη των προγόνων και στις πιο δύσκολες στιγμές, όπως ήταν το μακρόχρονο αθεϊστικό σκοτάδι, αλλά κι αργότερα, ξεπερνώντας ενωμένοι, μαζί με τον Ποιμενάρχη τους τις δυσκολίες και τις αναρίθμητες επιθέσεις. Η ιστορία της Ορθόδοξης Κοινότητας της Αλβανίας έχει επιφυλάξει ξεχωριστή θέση αφιέρωσης στο έργο και το προσωπικό λειτούργημα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, όχι μόνο για την ανάσταση της Ορθοδοξίας στον τόπο μας, αλλά και για τη σίγουρη πορεία σήμερα και στο μέλλον.
Θωμά Δήμα
