ΑΝΑΣΤΑΣΗ: ΑΝΥΨΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ
Προς τον ευλαβή κλήρο και λαό,
Τέκνα εν Κυρίω προσφιλέστατα,
Χριστός Ανέστη!
Με την Ανάσταση Tου ο Χριστός ανύψωσε οριστικά την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, την οποία καταρρακώνουν ηαδικία, το ψέμα,η βία, τα πάθη,η αμαρτίαγενικά,και τησυντρίβειο θάνατος. Όλα όσαεξουθενώνουν την ανθρώπινηαξιοπρέπειατανίκησε με την εκούσιααποδοχή του ΠάθουςΤου και τελικά με την ΑνάστασήTου ο Θεάνθρωπος Ιησούς. Αυτόν τον θρίαμβο, που άνοιξε μια ολοφώτεινηπροοπτικήστην ανθρώπινηύπαρξη,γιορτάζουμε,Σ΄ αυτή τη λαμπρή εορτή η Εκκλησία μάς προτρέπει να συνειδητοποιήσουμεβαθύτερα τη θεόσδοτηαξιοπρέπειά μας.
Από τις διάφορες θρησκευτικές ή φιλοσοφικές προτάσεις σχετικά με την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, η πιο τολμηρή και μεγαλειώδης παραμένει αυτή που προβάλλεται από τη χριστιανική πίστη. Βασίζεται στην αλήθεια ότι ο άνθρωπος έχει πλασθεί «κατ’ εικόνα Θεού»(Γεν. 1:26-27,5:1) και έχει την δυνατότητα να προχωρήσει προς το «καθ’ ομοίωσιν»,αξιοποιώντας το «θεοειδές» στοιχείο,που ενυπάρχει στην ανθρώπινη φύση. Βεβαίως, πολλοί δεν δέχονται τη χριστιανική αποκάλυψη και διατυπώνουν ποικίλες θεωρίες. Όμως, το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την αλήθεια και τη δύναμη της χριστιανικής παραδόσεως η οποία αποτέλεσετο πνευματικό υπόστρωμα για τις διακηρύξεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον σχετικό τονισμό της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.
Η χριστιανική πίστη ανασταίνει στον άνθρωπο το συναίσθηση της πνευματικής και ηθικής του αξίας. Ηθεολογική σκέψητόνισε ως χαρακτηριστικό της θείαςεικόνας τηνόηση, τη συνείδηση, τηθέληση.Ιδιαίτερα η Ορθόδοξηθεολογίαεπισήμανε με έμφαση τηνελευθερία και τηναγάπη. Από την ανάπτυξη των πνευματικών αυτών δυνατοτήτων εξαρτάται η προσωπική αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Για την ορθόδοξηαντίληψη,ουσιαστικάαξιοπρεπήςάνθρωπος δεν είναιο καλοβολεμένοςαστός,αλλά ο άνθρωποςο ευγενής στο ήθος, ο δίκαιος, ο έντιμος, ο αληθινός.Αυτός οοποίοςκινητοποιείόλες τιςπνευματικέςδυνατότητες πού πορεύεται σε μια συνεχήεσωτερική ωρίμανση.Η χριστιανική αξιοπρέπεια συνυφαίνεται με αυθόρμητη ταπεινοφροσύνη, με τη βεβαιότητα ότι αυτό που είμαστε δεν είναι αποκλειστικά δικό μαςεπίτευγμα. Η προαίρεση μας, ασφαλώς, είναι απαραίτητη,όμωςαναγκαία είναι και η ενέργεια της θείας Χάριτος.
Η ανθρώπινη αξία, η αξιοπρέπεια μας,ολοκληρώνεται και τελειούται στην πορεία μας για να γίνουμε «θείαςκοινωνοίφύσεως»(Β΄Πετρ. 1:4). Ο Άγιος Γρηγόριοςο Θεολόγοςορίζει τον άνθρωπο ως «ζῷονἐνταῦθαοἰκονομούμενον,καίαλλαχοῦμεθιστάμενον,καίπέραςτοῦμυστηρίου, τῇπρόςΘεόννεύσειθεούμενον»(Ο άνθρωπος είναι όν που ενώ ζει εδώ για αλλού μεταβαίνει, και ο σκοπός του μυστηρίου είναι να θεωθεί, ως αποτέλεσμα της κλήσεως του Θεού)(Migne, τ. 36, στ. 632). Με τα γεγονότα του Πάσχα ο Χριστός «πάσχειὡςθνητός, καὶδιὰπάθουςτὸθνητόν, ἀφθαρσίαςἐνδύειεὐπρέπειαν» (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).Η Ανάσταση του Χριστού προσδιορίζει την ανοδική κίνηση του «κατ’ εικόνα Θεού» πλασθέντος ανθρώπου, ο οποίος, αξιοποιώντας την κλήση του προς το «καθ’ ομοίωσιν» καλείται να την πραγματοποιήσει,ακολουθώντας τον Χριστό˙μαζί με Εκείνον ο Οποίος«…ἀναστὰςτῇτρίτῃἡμέρᾳ, καὶὁδοποιήσαςπάσῃσαρκὶτὴνἐκνεκρῶνἈνάστασιν», (Θεία Λειτουργία Μ. Βασιλείου), άνοιξε νέους ορίζοντες στην ανθρώπινη ύπαρξη. ΗΑνάσταση καθορίζει το πλήρωμα της αξιοπρέπειας του εν Χριστῷ ζώντος ανθρώπου˙ υπό την προοπτική της αιωνιότητας.
Η εσωτερική αυτή αναστάσιμη αξιοπρέπεια οφείλει να εκφρασθεί και να ακτινοβολήσει, άμεσα ή έμμεσα, στον κοινωνικό βίο. Με την αναγνώριση και τονσεβασμό της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου.Ανεξαρτήτωςκαταγωγής, κοινωνικής θέσεως ή πεποιθήσεων του, οάλλος,ως ανθρώπινοπρόσωπο, είναι επίσης πλασμένος«κατ’ εικόναΘεού», αφού ολόκληρη η ανθρωπότητα προήλθε από το πρώτο ζεύγος,το οποίο δημιούργησε ο Θεός. Η συνείδηση αυτή οδηγεί τον πιστό σε μια γενικότερηστάσησεβασμού και αγάπης. Και ακόμη, σε αγώνα για την υπεράσπιση τηςαξιοπρέπειας των συνανθρώπωνμας, οι οποίοιαπειλούνται από την αδικία, τη φτώχεια,την ανεργία, τις ασθένειες,την πνευματική άγνοια, τα ατυχήματα, που οδηγούν στην απόγνωση και τηνεξαθλίωση.
Ηχριστιανικήαξιοπρέπειαεπιβάλλειγενικά αντίσταση στα κακώςκείμενα της κοινωνίας μας. Αντίδραση στην εγκληματική δράση και νοοτροπία του θρησκευτικού φανατισμού. Αντίσταση στις ποικίλες δαιμονικές δυνάμεις της αδικίας και της διαφθοράς, που διαχέουν την οσμή του Άδη στην κοινωνία μας. Με μια αξιοπρέπεια χωρίς εκδικητικότητα ή φόβο,που την διακρίνειη ευαισθησία για έμπρακτη κοινωνικήαλληλεγγύη.
Αδελφοί μου, κατά την ευφρόσυνηημέρα του Πάσχα η Εκκλησία μάς καλεί να συνειδητοποιήσουμεότι η αξιοπρέπεια είναι κυρίως εσωτερική υπόθεση, σχετίζεται με τον πυρήνα της ανθρώπινης προσωπικότητας. Μάς καλεί να βιώσουμε την αξιοπρέπειαως αναστάσιμη εμπειρία, εξαγνισμένημέσα στον πόνο του Σταυρού, γεμάτηενέργειακαιλάμψηΑναστάσεως.Να συνειδητοποιήσουμε τομυστήριο του ανθρωπίνου προσώπου και του τελικού προορισμού μας. Συγχρόνως μας εμπνέει να γίνουμεζωηφόρακύτταρα της κοινωνίας, που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια των δοκιμαζομένων συνανθρώπων μας και των αδικουμένων λαών.Η αναστάσιμη βεβαιότητα χαρίζει στην αξιοπρέπεια του πιστού μια ιδιαίτερη πνοή, αντοχή και δυναμική˙ ανανεώνει την αυτοσυνειδησία μας, μέσα στο πασχαλινό φως.Χριστός Ανέστη!
Με ολόψυχη αγάπη εν Χριστώ,
+ Αναστάσιος
Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας
