Στις 3 Μαΐου εγκαινιάσθηκε στα Τίρανα η μοναδική έκθεση “Βυζαντινά και μεταβυζαντινά χειρόγραφα στην Αλβανία”. Η έκθεση διοργανώθηκε από τη Γενική Διεύθυνση των Αρχείων, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος και την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, υπό τη φροντίδα του Πρωθυπουργού κ. Sali Berisha.
   Την επιστημονική επίβλεψη της εκδήλωσης ανέλαβε ο φιλόλογος και παλαιογράφος κ. Αγαμέμνων Τσελίκας, υπεύθυνος του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, του Αρχείου ο παλαιογράφος κ. Sokol Çunga, ενώ οι επιστημονικοί εκπρόσωποι της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας, αρχιμ. Ιουστίνος Ανθιμιάδης και ιστορικός/παλαιογράφος Andrea Rëmbeci συμμετείχαν στην οργανωτική επιτροπή της έκθεσης. 
     Η εκδήλωση ξεκίνησε στις 3 Μαΐου με μια συνέντευξη τύπου, όπου οι διοργανωτές εξήγησαν τη σημασία της έκθεσης και τον τρόπο διοργάνωσής της. Η Εκκλησία μας εκπροσωπήθηκε από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Κροΐας κ. Αντώνιο. 
    Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, στους χώρους της Διεύθυνσης Αρχείων έγινε η επίσημη έναρξη της εκδήλωσης, στην οποία παρέστησαν ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας κ. Sali Berisha, η Πρόεδρος του Αλβανικού Κοινοβουλίου κυρία Jozefina Topalli, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κροΐας κ. Αντώνιος, πρέσβεις, ιστοριογράφοι, γνωστοί διανοούμενοι, κληρικοί κ. ά. 
     Τους παρευρισκομένους χαιρέτησε η διευθύντρια του Αρχείου του Κράτους κυρία Nevila Nika, η οποία χαρακτήρισε την εκδήλωση ως «ένα όμορφο διαβατήριο της Αλβανίας και των Αλβανών». Κατ’ αυτήν, “στην έκθεση αυτή βρίσκονται οι ρίζες μας, μέσα από τις οποίες ατενίζουμε το μέλλον μας”.
    Στη συνέχεια ο Θεοφιλέστατος κ. Αντώνιος ανέγνωσε τον χαιρετιστήριο λόγο του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Αναστασίου, ο οποίος δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην τελετή. Μεταξύ άλλων, ο Μακαριώτατος τόνιζε ότι “η Αλβανία συμμετείχε ενεργώς στην ευρύτερη πολιτιστική δημιουργικότητα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και στη διαφύλαξη ιερών αντικειμένων υπέρ του παγκόσμιου πολιτισμού”… “Τα εκθέματα που παρουσιάζονται έχουν μια μητέρα που τα γέννησε και η οποία είναι η Εκκλησία. Δεν δημιουργήθηκαν από αδιάφορους καλλιτέχνες, όπως συμβαίνει στην εποχή μας, αλλά δημιουργήθηκαν για λατρευτικούς σκοπούς προς χρήση στη θρησκευτική ζωή και στήριξη του λαού” 
    Στην εκδήλωση πήρε το λόγο και ο πρωθυπουργός κ. Sali Berisha, ο οποίος χαιρέτησε τους παρόντες, τονίζοντας ότι “τα χειρόγραφα αυτά αποδεικνύουνεπίσης τη συμβολή των Αλβανών ως έθνους υπέρ του Χριστιανισμού και του δυτικού πολιτισμού”, προσθέτοντας στη συνέχεια ότι “ο Πορφυρός Κώδικας, αλλά και οι υπόλοιποι κώδικες αποτελούν μεγάλο θησαυρό, από τους πολυτιμότερους μάλιστα που κάποιο έθνος διαθέτει από προγενέστερες εποχές. Οι κώδικες διαθέτουν επίσης και μια άλλη γλώσσα, με την οποία μαρτυρούν ότι οι Αλβανοί, η ελίτ τους, τους φύλαξε και τους κληροδότησε από γενεά σε γενεά”. 
     Ο Αλβανός Πρωθυπουργός διαβεβαίωσε τους εργαζομένους του Αρχείου ότι “η Αλβανική κυβέρνηση θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια προκειμένου οι αξίες αυτές που αποτελούν τον εκκλησιαστικό και πνευματικό πλούτο του έθνους μας, να  φυλάσσονται και να αναπτύσσονται περαιτέρω”.
    Στη συνέχεια οι παρευρισκόμενοι στην εκδήλωση περιηγήθηκαν στην έκθεση, η οποία θα παραμείνει ανοιχτή για τους επισκέπτες ως τις 4 Ιουνίου.  
    Στα εκθέματα συγκαταλέγονται 44 κώδικες που χρονολογούνται από τον 6ο ως τον 18ο αι., μεταξύ των οποίων και οι δύο γνωστοί κώδικες, οι Beratinus Purpureus 1 και Beratinus Purpureus 2, οι οποίο είναι εγγεγραμμένοι από to 2005 στον διεθνή κατάλογο “Μνήμη του Κόσμου” της UNESCO. Προς απόκτηση πληρέστερης εικόνας των χειρογράφων της έκθεσης αναρτήθηκαν επιπλέον 28 φωτογραφικοί πίνακες με περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες για τα περιεχόμενα των κωδίκων.  
     Τέτοιου είδους έκθεση διοργανώνεται για πρώτη φορά στην Αλβανία. Στοχεύει στην προσέγγιση του κοινού και την επαφή του με τους θησαυρούς που δημιουργήθηκαν από την Ορθόδοξη Εκκλησία ανά τους αιώνες και που οι κληρικοί και οι πιστοί τους φύλαξαν με θυσίες και αυταπάρνηση. Όπως και οι ιεροί ναοί και εικόνες στη διάρκεια του κομμουνιστικού διωγμού, πέρασαν στην κυριότητα του Κράτους, όπου παραμένουν ως σήμερα.  
     Με την ευκαιρία αυτή, στις 4 Μαΐου, στους χώρους του Αρχείου διοργανώθηκε και επιστημονικό συμπόσιο.   
Μετάφραση PirroKondili
Επιμέλεια Θεοδώρα Τζόλα